A Notional Commission

De creatie van A Notional History begon in 2018. Het is een coproductie tussen Five Arts Centre, een in Kuala Lumpur gevestigde, niet-hiërarchische collectief dat over disciplines, generaties, talen en etniciteiten heen werkt – we zouden ons moeten verdiepen in de “nationale geschiedenis” van Maleisië om een idee te krijgen van wat dat daar betekent – en TPAM (nu YPAM), een internationaal platform voor podiumkunstprofessionals in Yokohama, Japan.

Baling – een co-productie van the Asian Arts Theatre (Gwangju, Korea), TPAM en Kyoto Experiment – was een theatrale uitwerking van de leesperformance The 1955 Baling Talks, gecombineerd met eerdere experimenten. Performers met verschillende achtergronden lazen de transcriptie van gesprekken tussen Tunku Abdul Rahman, eerste minister van Malaya; David Marshall, eerste minister van Singapore en Chin Peng die als soldaat van het Malayan Peoples’ Anti-Japanese Army (het anti-Japanse volksleger van Malaya) tegen het Japanse fascisme had gevochten tijdens W.O. II en tegen het Britse kolonialisme als Secretaris-Generaal van de Communistische Partij van Malaya. Het bewuste gesprek leidde tot de onafhankelijkheid van de Federatie van Malaya in 1957 en tot het einde van de Maleisische Noodtoestand in 1960, alsook tot de graduele ontbinding van de Communistische Partij, hoewel de gewapende strijd voor wat ze als de ware onafhankelijkheid en dekolonisatie beschouwden, opnieuw zou beginnen en tot 1989 zou voortduren.

Het is mogelijk om te denken dat Chin Peng en de partij bijgedragen hebben tot de onafhankelijkheidsbeweging als haar “radicale” partijstrijd. Mensen herinneren zich echter nog altijd de moorden waar die hun gewapende strijd opeiste. Communisten werden afgeschilderd als de publieke vijand in de geschiedschrijving van het land, totdat autobiografieën van de (voormalige) leden van de partij verschenen in het begin van de jaren 2000. De interesse in de mogelijkheden van alternatieve historische verhalen groeide bij jonge kunstenaars en activisten, waaronder de grafisch ontwerper-activist Fahmi Reza, de filmmaker Imri Nasution en de historicus en performancemaker Mark Teh. Fahm en Imri slaagden er in 2008 in om Chin Peng te ontmoeten in Thailand waar hij in ballingschap leefde. Ze interviewden hem gedurende 2 dagen met de bedoeling een documentairefilm te maken. De makers deden echter afstand van het idee een film te maken omdat ze, volgens Fahmi, geen ethisch geloofwaardig antwoord vonden op de vraag naar geweld tijdens de revolutie. Ze gebruikten het gefilmde materiaal wel 7 jaar later, in Baling, maar slechts een paar minuten van de 8 uur van de standaard definitie digitale videobeelden bleek bruikbaar aangezien Chin, ver boven de 80, stil bleef en veel moeite had met spreken en het zich herinneren tijdens het interview.

In die paar minuten die in Baling getoond worden, spreekt Chin aarzelend over zijn wens om terug te keren naar Maleisië en om daar begraven te worden. Hij heeft het ook over de regering die deze wens niet wil inwilligen en dat hij het een basisrecht vindt om begraven te worden waar je geboren bent. Hij antwoordt niet maar herhaalt alleen de vraag die Fahmi hem stelt: “Wat was de grootste opoffering die je gemaakt hebt voor Malaya?”

Ik wilde naar de overige 7 uur en 55 minuten van het filmmateriaal kijken, wetende dat Chin hoofdzakelijk stil blijft of murmelt in een delirium. Een paar jaar later kregen we de kans hen te vragen of ze geïnteresseerd waren om een 2^e deel te maken waarin de rest van het filmmateriaal gebruikt zou kunnen worden. * Fahmi was sceptisch over het gebruik van het filmmateriaal dat geen concrete informatie bevat. Hij is een vastberaden activist, die audiovisueel materiaal louter beschouwt als een middel voor zijn doel. Imri was achterdochtig dat er misschien een specifieke esthetiek achter zat, wat volgens mij waar was – waarschijnlijk verwachtte ik zelfs onbewust zoiets als een superlang durende Robert Ashly multimedia-opera. Mijn beste vriendin June Tan, bioloog, sociaal denker en de producente van Five Arts Centre, was huiverig om het oude materiaal opnieuw op te nemen met medewerkers die al lang samenwerken, terwijl het land iets totaal nieuws doormaakt, namelijk de eerste regimewisseling in 60 jaar als gevolg van de algemene verkiezingen van 2018. Voor het eerst in 60 jaar tijd en als resultaat van de algemene verkiezingen in 2018, kwam er een verandering van regime. Meer nog, een andere medewerker van hen, Fahmi Fadzil, trad zelfs toe tot het parlement als een politicus die één van de 11 districten van Kuala Lumpur vertegenwoordigde. Mark bracht de journalist / filmmaker Rahmah Pauzi en de acteur / zanger Faiq Syazwan Kuhiri samen en hij begon na te denken over hoe hij deze medewerkers met elkaar kon verbinden. Uiteindelijk kon ik afleiden dat ze de opdracht aanvaard hadden. En toen bleek dat ze nog 32 uur interviews hadden met nog 10 communisten, waarvan de meeste Maleisiërs en moslim, die zich meer dan 40 jaar lang verborgen gehouden hadden in de jungle als guerillasoldaten.

In de eerste work-in-progress A Notional History in 2019 in Yokohama van dit werk, vertelde Rahmah ons over hoe de vijand onjuist geïdentificeerd werd. Ze was dit op het spoor gekomen tijdens haar journalistiek onderzoek in Ukraïne in 2014. Ze had het 40-uur lange materiaal helemaal opnieuw doorgenomen. 2014 is ook het jaar waarin een Maleisisch vliegtuig met kogels naar beneden werd gehaald toen het over het oostelijk deel van het land vloog. Ik schrijf deze tekst een dag nadat Zelensky zijn online speech heeft gehouden voor de Japanse Nationale Diet. Hij somt alle existentiële en psychologische gevaren op voor Japan die zijn speechschrijver maar kon bedenken: ongelukken met kerncentrales, kernwapens, afhankelijkheid van geïmporteerde natuurlijke hulpbronnen, sarin-terrorisme, of blokkade van zeeroutes en noemde Japan de morele leider van het Aziatische continent. Dit was ook wat het land van zichzelf dacht toen het Malaya binnenviel in de jaren 1940. Ik heb er geen idee van of deze tekst hout snijdt in Brussel in mei 2022 en hoe het werk geüpdatet zal zijn tegen dan. Ik ben er zeker van dat het podium een discursieve tijd en ruimte zal bieden, een inspirerende gelegenheid voor collectieve reflectie over wat te groot, te ingewikkeld en te manipulatief is voor een individu om te ontcijferen en om erop te reageren.

• Tomoyuki Arai
• Programmaverantwoordelijke, YPAM – Yokohama International Performing Arts Meeting

* De performanceprogrammatie van 2019 verliep in samenwerking met de gast programmators June Tan, Aki Onda en Max-Philip Aschenbrenner. We wilden ook The Mysterious Lai Teck co-produceren van de Singaporese kunstenaar Ho Tzu Nyen’s. De film is een animatronisch portret van de vorige Secretaris-Generaal van de Communistische Partij van Malaya die een drievoudige agent bleek te zijn die samenwerkte met de Japanners, Britten en Fransen. Chin Peng verving hem in 1947.