Ik was nooit echt geïnteresseerd in voorwerpen. Ik heb altijd meer van mensen en hun verhalen gehouden. En toch… Bepaalde objecten hebben de kracht je letterlijk in beweging te zetten. Ik werd door het Metropolitan Museum in New York uitgenodigd een performance te doen en ging in de collecties op zoek naar een object, een teken, iets dat me verbindt met mijn Congo. Want waar ik ook ga, altijd heb ik het gevoel op zoek te zijn naar een stukje Congo dat me helpt om de stukken van deze gigantische, door de geschiedenis mismeesterde puzzel te leggen. Ik viel op dit eenarmige, beschilderde houten beeldje van minder dan een meter hoog. Een prachtig object dat stof stond te vergaren in de reserves van het museum. Dit is het enige beeld van de Lengola etnie, de stam van mijn moeder. Het is dit vergeten voorwerp in het depot van een van de grootste musea ter wereld dat ons, mijn moeder, mijn oom, mijn neef en mij enkele weken later op tientallen duizenden kilometer daarvandaan, op de moto en in boomstamkano’s naar het dorpje Banataba bracht, de geboorteplek van mijn moeder. Ze was er sinds 1975 niet meer geweest. Ik was toen een jaar oud. Ik moest naar New York gaan opdat deze reis in Congo zich zou opdringen, om op onderzoek te gaan, om antwoorden te vinden op acute vragen. Kan het museale, objectgebonden blik omgekeerd worden. Wat openbaart zich in de ogen, het lichaam en het hoofd van de kijker? Ik besloot het beeld symbolisch mee te nemen naar het gebied waar het thuishoort, bij de mensen die zich erdoor aangesproken (zouden moeten) voelen. Traditioneel worden de mooiste maskers en beelden niet in de hut van de overste bewaard voor het plezier vanenkele ingewijden, maar staan ze te schitteren op het centrale dorpsplein. Waar kinderen rond speelden honden langsliepen en pisten ene termieten hun werk deden… maar soms gebeurde er iets magisch. Maskers en beelden zijn de tastbare archieven van deze dorpen en gemeenschappen. Ze verbinden de herinnering aan de voorvaderen met de komende geboortes. Hoe kunnen de mensen een band opbouwen met een geplunderd en versplinterd verleden? Wat rest er van de verhalen van daar in de musea hier? 

Faustin Lineykula