16.05, 17.05, 21 — 23.05.2024
Kan een choreografie de bewegingen van een menselijk lichaam met die van de eindeloze goederenstroom in onze geglobaliseerde wereld laten versmelten? Kunstenaar Kwame Boafo woont en werkt in Accra (Ghana) waar hij een instituut voor beweging en filosofie wil openen. Accra is ook de havenstad waarlangs afgedankte auto's uit Europa de West-Afrikaanse markt binnenkomen, vaak na een opknapbeurt in Brussel. Boafo maakt met Threshold een prachtige solo waarin hij visueel verfijnde beelden en bewegingen die verwijzen naar auto-onderdelen inzet om een poëtische dialoog op gang te brengen tussen choreografie en commerciële geschiedenis. Hij werkt hiervoor samen met kunstenaar Percy Nii Nortey die voorwerpen en materialen uit autowerkplaatsen in Ghana gebruikt om de verhalen van de afgedankte wagens te vertellen. Speciaal voor deze voorstelling maakte hij in samenwerking met studenten van het Institut Marguerite Massart een gordijn van Ghanese stoffen waarmee de voertuigen worden opgepoetst. Threshold – gepresenteerd in het atrium van het Arts et Métiers gebouw, gelegen in de kanaalzone van waaruit auto’s meestal vertrekken – is een rauwe compositie, op het kruispunt tussen onze aanwezigheid, milieuvervuiling en consumentisme. Een performance die de menselijke en niet-menselijke bewegingen van onze wereldeconomie voelbaar maakt.
Threshold
Threshold belichaamt een ontdekkingsreis, een voortdurende dialoog tussen mens en niet-mens, spatiotemporele mobiliteit en herinneringen. Het onderzoek begon in 2018, en vond zijn oorsprong in speelse probeersels tijdens Percy Nii Nortey’s inaugurele solotentoonstelling getiteld Poetics of Material Memory. De tentoonstelling bood me een ruimte om te spelen, te bevragen, te falen, te bewegen en te werken met objecten die de schrijnende levens en herinneringen nabootsten van autowrakken die vanuit Europa en Noord-Amerika naar Ghana werden geïmporteerd.
Threshold ontleent zijn titel aan een performance die in 2015 werd bedacht, maar nooit werd gerealiseerd vanwege visumweigeringen en logistieke obstakels. Voor mij is Threshold een tijdcapsule die nog geopend moet worden, met daarin de verhalen en geschiedenissen van mensen en niet-mensen die door en binnen meerdere geospatiale locaties, kennissen, doelen, betekenissen en kwetsbaarheden hebben gereisd.
Het verkent de schemerzone tussen materialiteit en herinnering door middel van een multidisciplinaire benadering die beweging, geluid en een visuele installatie combineert.
Door middel van deze meeslepende performance-dialoog tracht ik onverwachte spanningen, ontdekkingen en choreografieën tegen te komen, waarin het menselijk lichaam een medium wordt voor het vertellen van de transnationale transport van goederen, maar ook mensen en echo’s van herinneringen in een delicate dans.
In deze delicate dans smeed ik een intieme band met objecten, waarbij ik navigeer door verschuivende onzekerheden en diepe angsten. Door de wisselwerking tussen beweging en herinnering te onderzoeken, hoop ik een reflectie op gang te brengen over de onderlinge verbondenheid van consumentisme en ecologische duurzaamheid.
Wat gebeurt er met autowrakken die via Brussel in een West-Afrikaanse stad belanden? Wat moeten we met deze waardevolle machines, die net zo goed dodelijke wapens van vervuiling en afval zijn? Deze vragen bepalen mijn onderzoek naar de impact van de wereldhandel op lokale gemeenschappen en het milieu. Bij het beantwoorden van deze vragen gebruik ik afgedankte auto’s als dragers die de co-existentie van verschillende momenten in tijd en ruimte tonen, zowel visueel als visceraal.
Deze performance destabiliseert onze perceptie van materialiteit en geheugen en zet ons aan tot een onderzoek naar de emotionele en politieke verhalen die verweven zijn in de complexe relaties tussen goederenstromen, ecologische duurzaamheid en de ongelijke machtsdynamiek in de wereldhandel. Threshold probeert een vernieuwende dialoog aan te gaan over hoe afgedankte auto’s worden gerecycleerd en hergebruikt om nieuwe stedelijke eisen te dienen terwijl ze een nieuw leven, functionaliteit, herinneringen en duurzaamheid krijgen.
In deze rasterachtige bewegingsvoorstelling wordt het publiek aangespoord om hun plaats te erkennen binnen de complexe choreografie van globale dynamieken die duurzaamheid van het milieu, consumentisme en de omloop van goederen omvatten.
We worden opgeroepen om de vervlochten systemen te erkennen die, hoewel ze in de ene context goedaardig lijken, elders zowel positieve als negatieve gevolgen kunnen hebben. Er zit geen didactische finaliteit aan deze voorstelling, alleen een choreografische warboel die uitdijt en inkrimpt in een voortdurende cyclus van geluid, beweging en een gevoel van ademloze vreugde en wanhoop.
Na ongeveer vierenhalf jaar niet te hebben opgetreden vanwege mijn studie, de impact van COVID-19 en de tumultueuze gebeurtenissen in de wereld, is Threshold een ode aan het herontdekken van mijn lichamelijke aanwezigheid. Overweldigd door de opeenstapeling van verschillende routines, ritmes, houdingen en kwetsbaarheden, vind ik troost in beweging, traagheid, adem en stilte – een middel om de beperkingen van het academische leven te overstijgen. Het is een paradoxale reis voor mij, omdat ik erken dat beweging zelf een onthechting van het lichaam met zich meebrengt.
In mijn terugkeer naar lichamelijk bewustzijn begin ik dus aan een dubbele onthechting. Dit proces weerspiegelt de transformatie die autowrakken ondergaan wanneer ze in de garages in Ghana aankomen –ze ondergaan mechanische chirurgie en worden uit elkaar gehaald en weer in elkaar gezet en krijgen gelaagde herinneringen, fragiliteit, vitaliteit en functionaliteit. De afgedankte auto’s brengen herinneringen over via tijd en ruimte en benadrukken het ongelijke proces van verval wanneer ze in Ghana op de weg belanden.
- Kwame Boafo, april 2024
Presentatie: Kunstenfestivaldesarts, Institut Marguerite Massart
Choreografie en performance: Kwame Boafo | Installatie en scenografie: Percy Nii Nortey in samenwerking met studenten van Institut Marguerite Massart: Ali Iedo, Moâad Bouihrouchane, Mamadoudian Diallo, Mohammed Khlifa, Ilyas Jadi Moussa, Darlinshy Biala, Moise Engendo, Hatem Ben Alaya, Mariam Ouadrhiri, Haythem Marhfour, Nadir Senhaji, Daoud Hammas Driss, Hamza Sehimi, Jean Dierickx, Mohamed-Amin Derraz El Kabir | Geluidsontwerp: Hakeem Adam | Dramaturg: Yasen Vasilev
In opdracht van en geproduceerd door Kunstenfestivaldesarts