“Deze bijzondere drang om te werken is zonder twijfel tegelijkertijd een sterkte en een zwakte.”
R.W. Fassbinder

Dit is inmiddels onze vierde voorstelling met Compañía El Silencio, een samenwerking die al achttien jaar duurt. Veertien jaar geleden stonden we op het punt om met ons tweede stuk naar Kunstenfestivaldesarts af te reizen, maar door een misverstand ging dat uiteindelijk niet door. Sindsdien is er veel veranderd: we kregen vijf kinderen – jongens en meisjes – die zich bij ons hebben aangesloten.

De films en de beeldtaal van Fassbinder zijn altijd een belangrijke inspiratiebron geweest voor ons. Toen ik aan deze laatste creatie begon te schrijven, heb ik beslist zijn gedachtegoed en verbeelding als vertrekpunt te nemen, en in het bijzonder zijn Die dritte Generation – een film die uitkwam in mijn geboortejaar. De film vertelt het verhaal van een terroristische groepering met onduidelijke politieke motieven. De leden duiken onder en nemen valse identiteiten aan, die veel opvallender zijn dan hun oorspronkelijke. We lieten ons inspireren door Fassbinders acteerstijl en zijn bekommernis om migrantenkwesties. Daarnaast namen we ook zijn ideeën rond de spanningen tussen mensen en groepen die onderdrukt worden –een thema dat nog steeds
actueel is– als uitgangspunt.

De voorstelling is een soort van misdaadverhaal en grijpt actuele thema’s aan om een van de grootste taboes bespreekbaar te maken: kinderen die sterven, zowel letterlijk als figuurlijk. Wat te denken van een samenleving die niet in staat is om de dood van haar eigen kinderen te voorkomen en te bevatten?

Een voorstelling hoeft niet noodzakelijk te worden verklaard of ontleed. Toch wil ik enkele zaken verduidelijken, omdat deze verhalen nu eenmaal sterk verbonden zijn met het sociale weefsel van Argentinië en hier gereconstrueerd moeten worden.

In 2017 verdween Santiago Maldonado, een 28-jarige jongeman, in Patagonië, in het zuiden van Argentinië. Samen met de Mapuches, de oorspronkelijke bewoners van de regio, nam hij er deel aan een wegblokkade om hun land te verdedigen. De politie brak de blokkade hardhandig op, waarna Santiago vermist raakte. Zijn verdwijning kreeg al snel nationale aandacht en heel Argentinië eiste zijn terugkeer. Na 77 dagen werd zijn lichaam teruggevonden in een rivier die hij op de dag van het protest zou overgestoken hebben om aan de politie te ontkomen. De autoriteiten verklaarden dat hij verdronken was, maar zijn familie en aanklagers houden vol dat hij het slachtoffer werd van politiegeweld en dat zijn lichaam in het water werd gedumpt.

Santiago was een idealistische jongeman die met zijn rugzak door het land trok, gedreven door zijn geloof in een rechtvaardigere wereld. Hij groeide uit tot een icoon voor een generatie jongeren die de verbondenheid met de natuur verkiezen boven schermen en cryptomunten. Zijn verdwijning en tragische dood –het gevolg van buitensporig politiegeweld– staan symbool voor een realiteit in Latijns-Amerika, waar dergelijke incidenten schrikwekkend alledaags zijn.

Onze voorstelling vertelt niet het verhaal van Santiago Maldonado, maar elke Argentijn die de voorstelling ziet, kan de pijn van die tragedie opnieuw voelen: een manier van in de wereld staan, en bruut te worden weggevaagd. Het hele oeuvre van Fassbinder –ondanks een esthetiek die bij momenten flirt met pop en kitsch– is diep politiek en vormt een aanklacht tegen de burgerij, haar passieve agressie en haar stilzwijgen.

Wij zijn niet meer zo jong, maar we hopen dat jonge mensen de kracht vinden om, allereerst, te overleven. We hopen dat ze naar de wereld kunnen kijken met humor en liefde, en erop vertrouwen dat verandering mogelijk is, ongeacht wie ze zijn of waar ze vandaan komen.

• Romina Paula, april 2025
• Vertaald door Stephanie Lemmens