30.04 — 03.05.2009
C&H Brussel
Trainspotters/Brussels Chapel/See you in Les Marolles
installatie / performance — premiere
30/04 – 23:46 | 01/05 – 22:59 | 02/05 – 22:48 | 03/05 – 19:20 | 04/05 – 22:25 | 05/05 – 19:54 | 06/05 – 21:53 | 07/05 – 22:15 | 08/05 – 22:07 | 09/05 – 23:28 | 10/05 – 20:40 | 11/05 – 20:45 | 12/05 – 22:43 | 13/05 – 22:35 | 14/05 – 22:45 | 15/05 – 23:53 | 16/05 – 00:40 | 17/05 – 21:05 | 18/05 – 19:37 | 19/05 – 23:07 | 20/05 – 23:56 | 21/05 – 23:18 | 22/05 – 00:28 | 23/05 – 00:53
Op vraag van het Kunstenfestivaldesarts ontwikkelt het Brusselse collectief C&H drie installaties/performances. Het project heeft als uitgangspunt de paradoxale status van het station Kapellekerk, een van de grootste treinknooppunten in België waar desondanks weinig treinen stoppen.
In Trainspotters is elke avond één van de 1200 treinen die voorbij Les Brigittines razen, hoofdrolspeler van een performance.
Met Brussels chapel tracht C&H het klasseverschil tussen Kapellekerk en London St Pancras te dichten. Voor de weinige treinen die in Kapellekerk halt houden, wordt een nieuwe stationsmededeling gemaakt in de vijf lokale talen (Engels, Nederlands, Frans, Duits, Arabisch).
See you in Les Marolles richt zich tot de 100.000 reizigers die dagelijks via de Marollen naar Parijs, Amsterdam of Frankfurt enz. sporen. Via grote letters, die de tunnel tussen Kapellekerk en Brussel-Centraal verlichten, worden ze in de Marollen welkom geheten of uitgenodigd snel terug te komen.
Het collectief C&H heeft drie installaties in en rond het festivalcentrum opgesteld:
Onderstaand fragment komt uit een gesprek dat Lars Kwakkenbos met Christophe Meierhans, Heike Langsdorf en Christoph Ragg van C&H had op 10 april 2009. Het Brusselse collectief gaat hier dieper in op het statuut van het publiek.
Deze drie interventies zijn jullie antwoord op een opdracht die Kunstenfestivaldesarts jullie gaf. Wat was die opdracht?
We moesten iets met de festivalzone doen, en het was vooral de bedoeling om in te grijpen in de verhouding tussen het festivalcentrum en de buurt. Toen we meer uitleg vroegen, werd duidelijk dat het over de concrete ruimte én de sociale context zou gaan. Eenvoudig was dat niet. Kunst in en over een buurt als deze lijkt al snel op sociaal werk, wat voor een festival dat drie weken duurt een onmogelijk gegeven is. In plaats daarvan gingen we ons vragen stellen bij het statuut van het publiek van Kunstenfestivaldesarts. Hoe zouden ze zich tot deze plek verhouden, terwijl men hier drie weken lang kunst bekijkt, eet, drinkt en met elkaar praat?
Eigenlijk zitten we hier midden in de Marollen op een soort kunsteneiland. Dat zie je ook aan de architectuur. Les Brigittines is een architecturaal spektakelstukje: aan de ene kant heb je mensen die geld van de gemeenschap krijgen om theater te maken, en aan de andere kant mensen die geld van de gemeenschap krijgen om te kunnen wonen. Beide plekken heten Les Brigittines, en tussen de twee zit een 'gap'. Wij kwamen hier als 'aliens'binnen en pretendeerden niet dat we die kloof zouden overbruggen. In de plaats daarvan analyseerden we de plek en, meer bepaald, de soorten publiek die men op deze plek verwacht, en die elkaar hier tegenkomen. Er ligt zo’n dertig meter tussen al die mensen: de mensen die hier wonen, de mensen die in de treinen voorbijrijden – 1.200 treinen per dag! – en de mensen die naar het festival komen. Daarom beslisten we om drie interventies te doen die telkens op een specifiek publiek gericht zijn, en die we respectievelijk Brussels chapel, See you in les Marolles en Trainspotters hebben genoemd.
Laten we beginnen met Trainspotters.
Op de tijdstippen die in de brochure staan, wordt de eigen realiteit van het festivalcentrum in zekere zin uitgeschakeld en komt de realiteit van buiten naar binnen. Concreet: de trein die op dat moment voorbijrijdt, zal in het festivalcentrum voornamelijk door zijn geluid sterker aanwezig zijn. De treinen worden eigenlijk performers, en op die manier kondigen we ze ook aan in de brochure: in het geel, als een soort kruising tussen de aankondigingen van het festival en de gele tijdstabellen die in alle Belgische stations hangen.
Typisch voor ons is dat het om een interventie gaat binnen iets wat al bestaat, en dat het bestaande als spektakel wordt opgevoerd. In onze andere twee interventies is dat nog duidelijker. De borden in de tunnel en de omroepberichten in station Kapellekerk zijn op zich niet spectaculair of bijzonder. In de eerste plaats sluit het allemaal heel nauw aan bij wat men kan verwachten op zo’n plek. Brussels chapel vertrekt van het gegeven dat het een station is waar mensen in en uit een trein stappen, en See you in les Marolles bestaat uit dertig lichtdozen in een treintunnel. Dozen die dan nog eens sterk lijken op die lichtpanelen waarop de plaatsnamen van Belgische stations worden aangeduid. Alleen staat er bij ons geen naam van een plek of station op het bord, maar een verwelkoming of afscheid. Daardoor loopt ons werk vaak het risico dat het als kunst onzichtbaar blijft.
Wat jullie maken, bestond dus in zekere zin al?
Ietwat provocerend kan je dat zeggen, ja. We zetten dingen die sowieso bestaan of gebeuren, nog eens in scène. We geven ze een podium. En elk van die podia veronderstelt een specifiek publiek. Alleen een Kunstenfestivaldesarts-ganger zal bij ons een ‘trainspotter’kunnen zijn, See you in les Marolles is alleen zichtbaar voor wie op de trein zit, en Brussels chapel werkt wellicht het best voor wie nietsvermoedend een trein in- of uitstapt.
Ten slotte stelt zich de vraag of je als publiek moet geïnformeerd worden over wat er te zien is. En zo ja, in welke mate. Wie dit interview leest, zal zich de drie interventies sowieso min of meer kunnen voorstellen. En dat leidt tot een totaal andere ervaring als die van de pendelaar die op zijn dagelijkse treinreis naar Brussel onverwachts een bord in een tunnel ziet oplichten. Wie na het lezen van deze tekst daarvoor speciaal de trein zal nemen, zal dat bord nooit op diezelfde manier kunnen ervaren. De alledaagsheid die wordt doorbroken op het moment dat de pendelaar het bord ziet, is bij de ander al bij voorbaat verstoord.
Concept
C&H (Christophe Meierhans, Heike Langsdorf, Christoph Ragg)
Productie
Kunst/Werk vzw
Coproductie
Kunstenfestivaldesarts
Treindetectiesysteem en geautomatiseerde stationschef voor Brussels Chapel
Pieter Heremans
Met dank aan
Shila Anaraki, Helga Baert, Joanne Bailie, Johan Deschuymer, Lionel Devlieger, Khadija El Bennaoui, Alex Fostier, Maarten Gielen, Pieter Heremans, INFRABEL, Ariane Loze, Nadine vzw, Recyclart, Michael Schmid, Zinneke