Story Telling for Earthly Survival

Donna Haraway is een van de meest relevante stemmen van onze tijd, iemand die ons in staat stelt om al doende na te denken over wat ons vandaag overkomt. Zoals ik al schreef naar aanleiding van de Franse vertaling van een van haar boeken, is ze in staat om ‘hoop op te wekken aan de rand van de afgrond’. Haraway belichaamt wat men het ‘ecosofisch denken’ zou kunnen noemen: een manier van denken over de wereld die scherp en veeleisend is en gemakkelijke oplossingen uit de weg gaat, die beschikt over een stellige kracht waar we absoluut behoefte aan hebben.

Haraway begint pas sinds kort in het Frans vertaald te worden (en is nog niet in Nederlandse vertaling verschenen, red.). Dat het zo lang heeft geduurd, ligt voor een deel aan haar complexe taalgebruik. Maar wanneer je haar hoort spreken, doen de kracht, de humor en de oprechtheid waarmee ze zich uitdrukt alle complexiteiten wegsmelten. De film van Fabrizio Terranova zal een openbaring zijn voor wie Haraway als een moeilijke auteur beschouwt, en net daarom zou hij vertoond moeten worden op zoveel mogelijk plekken en over de hele wereld, inclusief in onderzoekscentra en op andere plaatsen waar het denken van de toekomst vorm krijgt.

De keuze van Fabrizio Terranova om een pseudorealistische film met een discrete dosis fictie te maken, beantwoordt precies aan de aanwezigheidsvorm die dit portret zo integer maakt. Het is geen neutrale blik, maar ook geen machtsgreep. De filmische aanpak dwingt Haraway niet in een keurslijf, net zomin als dat het geval was met Josée Andréi, aan wie Terranova zijn eerste, prachtige film wijdde. De regisseur geeft alle ruimte aan de personages om zichzelf te zijn en wacht tot in de montageruimte om het opgenomen document om te zetten in een documentaire die de signatuur van de auteur en het subject draagt. Ik ben de regisseur dankbaar voor de manier waarop hij zijn talent, intelligentie en fijngevoeligheid heeft ingezet voor deze overdracht van intelligentie en emotie. Ik wil ook het uitzonderlijke vertrouwen aanstippen dat hij Haraway heeft ingeboezemd, want tot nu toe waren behalve haar lezingen geen video-opnames beschikbaar – en net daarin kan ze haar ‘denken in het hier en nu’ niet de vrije loop laten.

Isabelle Stengers