Gesprek met Toshiki Okada (2011)

Wat waren de uitdagingen en de werkwijzen die je ontwikkeld hebt voor The Sonic Life of a Giant Tortoise?

Over mijn vorige voorstellingen, zoals Five Days in March, werd gezegd dat ze kubistisch waren. De laatste jaren heb ik veel nagedacht over wat dan de volgende stap zou kunnen zijn, en op een dag dacht ik dat de Combine Paintings van Robert Rauschenberg wel eens het antwoord konden zijn. Ik bedacht dat als ik niet alleen verschillende standpunten zou verwerken tot een voorstelling (als dat kubistisch is), maar ook diverse materialen zou combineren, dat dit dan de volgende stap zou kunnen zijn. Maar wat betekent dat, verschillende materialen in de context van performance? Een tijd lang kon ik me hier absoluut geen beeld van vormen. Olieverf aangebracht op een vlakke canvas en opgezette dieren zijn duidelijk twee verschillende materialen, terwijl de lichamen van performers strikt genomen van hetzelfde materiaal gemaakt zijn (namelijk eiwit). Maar toen ik aan The Sonic Life of a Giant Tortoise begon, had ik het gevoel dat ik wist hoe ik dit idee in de praktijk moest omzetten. Ik bedacht dat als de verschillende acteurs niet dezelfde relatie tot het publiek zouden hebben, of het publiek niet op dezelfde manier zouden beïnvloeden, maar dat bewust elk op een andere manier zouden doen, de materialiteit van elke acteur ook anders zou zijn en een performance in Combine Paintings-stijl dus ook mogelijk zou zijn.

Meer specifiek over de tekst van deze voorstelling: wat waren de belangrijkste uitgangspunten, invloeden, thema's, ...?

Ik wou nadenken over wat het dagdagelijkse voor ons betekent. Ik heb het dagelijkse leven al vorm gegeven in mijn vorige stukken. Je zou kunnen zeggen dat ik niets anders doe. Maar ik denk niet dat ik het dagelijkse leven zelf al als thema gebruikt heb. Dit is de eerste keer. Deze voorstelling is tegelijkertijd ook het meest gebaseerd op fantasie, maar ik denk dat dit precies door dit thema komt. Al klinkt dat tegenstrijdig.

Je hebt al een indrukwekkend oeuvre opgebouwd en het Brusselse publiek heeft je parcours de laatste jaren goed kunnen volgen. Waar plaats je The Sonic Life of a Giant Tortoise in dit parcours? Hoe verhoudt het zich tot jouw andere stukken? En waarom? En, meer specifiek, wat is het verband tussen We Are the Undamaged Others en deze voorstelling?

In The Sonic Life of a Giant Tortoise experimenteer ik met de idee om iets niet rechtstreeks weer te geven op de scene maar des te duidelijker vorm te doen krijgen in het hoofd van het publiek, zoals ik dat ook deed in We Are The Undamaged Others, maar deze keer op een meer ongedwongen manier. Bovendien wilde ik de stoïcijnse houding, om alleen de taal voor het theater die ik zelf ontwikkeld heb te gebruiken, voor een keer loslaten om ook eens vrij gebruik te maken van andere vocabularia, ook geleende, bij het maken van deze voorstelling. Ik heb zelf ook een dubbel gevoel bij het resultaat. Er waren momenten waarop ik dacht dat het misschien toch beter was om voor een meer typisch chelfitsch-stuk te gaan, maar ik denk ook dat juist omdat ik me vrijer heb opgesteld, ik deze keer een meer open voorstelling heb kunnen maken. Het heel stoïcijns gemaakte We Are the Undamaged Others en het ongedwongen The Sonic Life of a Giant Tortoise vormen echt een mooi paar. Het gaat niet over welk stuk het beste is. Ik wil ook hierna nog voorstellingen maken door meerdere criteria te gebruiken en telkens heen en weer te gaan tussen deze criteria. En ik zou in de toekomst de amplitude van deze beweging steeds groter willen maken.

Wat betekent de titel van je laatste voorstelling?

Het Galapagos-syndroom was een belangrijk gespreksonderwerp in Japan de laatste jaren. Oorspronkelijk verwees deze uitdrukking naar het fenomeen waarbij Japanse elektronica aan steeds meer specifieke standaarden moet voldoen en zo gespecialiseerd wordt dat de apparaten enkel nog werken voor de Japanse markt. Maar het gebruik is ruimer geworden en de term verwijst nu ook naar het unieke van de Japanse cultuur in het algemeen. Ze is afgeleid van het specifieke ecosysteem op de Galapagoseilanden. Dus de woorden of a Giant Tortoise (‘van de reuzenschildpad') bevatten ook een verwijzing naar ‘van de Japanners'. Al ben ik er zelf niet zo zeker ben dat de Japanse cultuur zo Galapagosachtig of uniek is. De woorden Sonic Life verwijzen in zekere zin ook naar die reuzenschildpad. Er is een Japanse legende die Urashima Taro heet. Het verhaal gaat als volgt: Ooit was er een man, Urashima, die een schildpad redt van kinderen die hem mishandelden. De volgende dag kwam een reusachtige schildpad dank betuigen aan Urashima. Hij zette de man op zijn schild, nam hem mee naar het paradijs in de zee en nodigde hem uit voor een banket. Urashima heeft het er naar zijn zin, maar als hij terugkeert naar huis realiseert hij zich dat er honderden jaren voorbij gegaan zijn...

Interview door Christophe Slagmuylder
Vertaling: Sara Jansen