04.05, 05.05, 09 — 12.05, 16 — 19.05, 23 — 26.05.2001
Sinds Maquette op het KunstenFESTIVALdesArts '98 de film Adrift on the remains of a Grand Piano presenteerde, werd dit kunstenaarsgezelschap naar aanleiding van nieuwe ontmoetingen omgevormd tot Maquette X XX. Deze performance-artiesten, beeldhouwers en ontwerpers van bizarre kostuums getuigen van een organische en animistische verbeeldingswereld: een dode tak, een walvisbeen door het zoute zeewater gebleekt en op de kust geworpen, spiegelscherven of stukken verroest metaal zijn voor hen niet langer wegwerpmateriaal. In elk bruut object schuilt een 'sculptuur'. Hun nieuwe installatie Shame on Me nodigt de bezoeker uit om de omgeving en het inwendige van een intieme, besloten 'baarmoeder'-ruimte te verkennen. Daaromheen enkele hedendaagse totems. Verder, een ruige deur… loop erdoorheen en ga binnen in de buik van de materie, vol leven en poëzie.
Achter alles zat een verhaal. Alleen wie alle verhalen kende, kende de wereld. Het kon haast niet anders of achter de hele wereld met al haar verhalen zat ook weer een verhaal, dat dus ouder was dan de wereld. Dat verhaal zou je te weten moeten komen.
Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel, Bezige Bij, Amsterdam, 1992
Gedurende negen maanden heeft het kunstenaarscollectief Maquette X XX in de Brusselse galerij b-space.be negen multimediale installaties getoond, negen 'corporele sculpturen', iedere maand één: negen verhalen, negen 'onthullingen'.
Het kunstenaarscollectief Maquette is sinds het begin van de jaren tachtig werkzaam. De meeste leden van het eerste uur genoten hun opleiding aan de Ecole de Mime Corporel Dramatique van Etienne Decroux, de befaamde Parijse school voor dans- en bewegingstheater. De kunstenaars van Maquette werken in het grensgebied van dans, theater, beeldende kunsten, film, muziek en fotografie. De methode van de 'onthullingen' pasten ze voor het eerst toe tijdens hun project Wake: in 1995 brachten ze in zeven maanden tijd zeven verschillende performances, die opgevat werden als 'Sculpturale onthullingen' en die op het einde van het jaar uitmondden in de synthese Great Wake. Tijdens het KunstenFESTIVALdesArts 1998 ging hun film Adrift on the remains of a grand piano in première en in datzelfde jaar publiceerden ze het kunstenaarsboek Juggler and the Juggled Joy. Het is de afronding van een eerste periode in hun werk.
Een nieuwe artistieke dynamiek staat aan de wieg van Maquette X XX. In september 2000 vond in b-space.be de eerste 'onthulling' van een nieuw project plaats. Er volgden nog acht verdere 'onthullingen'. De 'onthullingen' experimenteren met verschillende noties en vormen van aanrakingen. Ze moeten uiteindelijk uitmonden in de performance E'motions - (Touch me). 'E'motions': emotie en ‘motion’ (beweging) in één. De negen verschillende 'onthullingen' exploreren een bepaalde emotionele dimensie van de aanraking: ‘shaman me’ (meditatief), ‘à couteaux tirés me’ (agressief), ‘dimi'dium me’ (amoureus), ‘take me in’ (aangrijpend), ‘frame me’ (aansprakelijk), ‘a'nima me’ (afdrukkend), ‘djinn me’ (aflijnend), ‘adam adem me’ (afknellend) en ‘in me’ (aanhalend).
De enigmatische titels van de 'onthullingen' onthullen op hun beurt de zoektocht naar een authentieke wereld: "Is het verleden of toekomst? We landen! Terug thuis of ver weg! Dragers die dragen... beelden. Overal lijnen, markeringen, golven,... Zijn we op reis? Of gewoon op zoek... Zijn we individueel of samen? Een reis met onszelf? Waarom die blinddoek? Shhhhhhhhhhht. Volg de rest... en mooi in lijn! Stil! Stil, stil... Welke interpretatie? Gaan we mee of is het gewoon abstract, kitsch en niet te begrijpen! Invloeden, invloeden, invloeden... Wereldculturen... Welke culturen? Een wereld van individuen, ieder met zijn waarheid, schuilend achter ingepompte consumptie. Mijn symboliek. Onze symboliek." Het is de innerlijke monoloog van de moderne verwarring die hier doorklinkt en die de negen 'onthullingen' proberen te bezweren.
'Onthulling' staat ook voor de notie van 'work in progress': stap voor stap, gedurende negen maanden, wordt in het bijzijn van het publiek de 'sculptuur' onthuld. Negen maanden is de tijd van een zwangerschap. Het is geen toeval dat de audiovisuele ruimte die in de tiende installatie Shame on Me een centrale plaats inneemt 'womb' heet. De sporen van de negen voorbije installaties zijn aanwezig in de ‘womb’, een organische ruimte gebouwd uit hout, ijzer, lood, steen, teer... Het lijkt alsof de 'womb' als een organisch leven gegroeid is rondom de televisietoestellen en de objecten die verwijzen naar de negen voorafgaande 'onthullingen'. De 'Womb' is er letterlijk door bevrucht. Aan de buitenkant ziet de toeschouwer sporen van het voorbije creatieve proces. Aan de binnenkant, in de 'womb' zelf, wordt hij helemaal opgenomen in een andere wereld. Om die andere dimensie in de 'womb' te bereiken moet de toeschouwer binnenstappen door een poort die de naam ‘HingeonMe' kreeg. 'Hinge' betekent zoveel als scharnier of hengsel. Is de poort een scharnier tot een andere ervaringswerkelijkheid? Wordt de toeschouwer in de 'womb' uit zijn vertrouwde hengsels gelicht? Eenmaal in de 'womb' kan hij een keuze maken uit de films die tijdens de 'onthullingen' werden gemaakt. De afgesloten ruimte, de luide soundtrack en de duisternis maken van de 'womb' een totaalervaring.
Ieder verhaal is de schoot van een ander verhaal. Voor de makers is de 'womb' letterlijk de schoot voor een nieuw project: de performance E'motions - (Touch Me) die in september 2001 in première gaat en een synthese beoogt van het hele project. Shame on Me is daarmee een scharnier tussen de negen 'onthullingen' en de performance, en draagt in zich ook een echo van de eerste ‘onthulling’ ‘Shaman me’. Maquette X XX heeft een eigen rituele, multimediale taal ontwikkeld om de wereld opnieuw te ontdekken, een taal waarvan de materie, de dichtheid en het ritme even belangrijk, zoniet belangrijker zijn dan de vastliggende betekenissen.
Coproductie: Vlaamse Gemeenschapscommissie, Gemeenschapscentrum De Kriekelaar, b-space.be, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap afdeling Beeldende Kunst en Musea, Pix & Motion
Presentatie: KunstenFESTIVALdesArts

